Wspomaganie rozwoju dziecka z wykorzystaniem metody werbo-tonalnej
Autor: Anna Sokół-Kociuba
Anna Sokół-Kociuba – neurologopeda, logopeda, pedagog, specjalista z zakresu komunikacji alternatywnej; wieloletnie doświadczenie w pracy z uczniami z niepełnosprawnością intelektualną, z zaburzeniami ze spektrum autyzmu; prowadzenie terapii neurologopedycznej i logopedycznej dzieci, dorosłych.
Metoda werbo-tonalna ma na celu uwrażliwienie słuchu i usprawnienie komunikacji językowej dziecka. Specjalnie dobrane schematy ruchowe stymulują rozwój motoryki oraz zmysłu równowagi dziecka. Procedury stosowane w terapii odzwierciedlają schemat rozwoju mowy dziecka. Podkreśla się znaczenie stymulacji wszystkich zmysłów, których integracja umożliwia prawidłowe postrzeganie świata. Dzięki tej metodzie nawet dzieci z głębokim ubytkiem słuchu mogą kształtować prawidłowe nawyki słuchowe i rozwijać werbalne umiejętności komunikacyjne.
W metodzie werbo-tonalnej na początku pracuje się nad wywołaniem głoski i prozodią mowy. Metoda została opracowana przez prof. Petara Guberinę w latach 50. ubiegłego wieku w Centrum SUVAG w Zagrzebiu i jest stosowana na całym świecie. Do Polski sprowadziła ją dr Zofia Kułakowska.
Terapeuta pracujący tą metodą stymuluje rozwój motoryki oraz zmysłu równowagi dziecka poprzez specjalnie dobrane schematy ruchowe. Dzięki temu uwrażliwiamy słuch i usprawniamy komunikację językową dziecka. Osiągnięciu tego celu służy łączenie ruchu ciała i rytmu muzycznego. Metoda werbo-tonalna bazuje na relacjach zachodzących między mową a ruchem – określone ruchy i rekwizyty są powiązane z odpowiednimi dźwiękami.
Zastosowanie metody werbo-tonalnej w terapii ma na celu:
- uzyskanie opanowania mowy, który umożliwi dzieciom jej swobodny odbiór
i nadawanie, - przełożenie ruchów całego ciała na ruchy narządów mowy i wykorzystanie ich związku do artykulacji.
Osiąga się to przez stosowanie technik: rytmu ciała, rytmu muzycznego oraz zabaw fonacyjnych. Na początku pracy metodą werbo-tonalną pojawia się naśladowanie ruchu, a potem fonacji, to ruch prowadzi fonację. Ruch, jak i dźwięk trwają tak długo, aby dziecko miało szansę na podejmowanie prób naśladowania ruchu i usłyszenia dźwięku. Ćwiczenia można wykonywać w pozycji siedzącej bądź stojącej. Rytm muzyczny reguluje czasowe następstwo dźwięków i przerw między nimi o ustalonym względnym czasie trwania.
W trakcie terapii wykorzystywane są wyliczanki, rymowanki w celu przekazania elementów mowy, takich jak: akcent, melodia, rytm, pauzy, intonacja. W ćwiczeniach typowa jest powtarzalność z zauważalną regularnością elementów brzmieniowych.
Metoda werbo-tonalna ma wszechstronne wykorzystanie. Można ją stosować u dzieci z prawidłowym rozwojem np. w wieku przedszkolnym, w celu stymulacji słuchu, różnicowania słuchowego, rozwoju mowy. Dobre rezultaty terapeutyczne można uzyskać stosując ją w terapii dziecka z niepełnosprawnością intelektualną, niedosłuchem – daje nam możliwość rozwoju mowy, rytmu, tempa, prozodii. Te aspekty wpływają na umiejętności psychofizyczne dzieci.